Emekli Tuğgeneral İhsan Aksoley, I. Dünya Savaşı’na Muhabere Teğmeni rütbesiyle katılmış bir Türk subayıdır. Enver Paşa’nın emriyle, Fizan’da telsiz telgraf istasyonu kurmakla görevlendirilmiş, Kuzey Afrika’ya bir Alman denizaltısıyla gitmiş, Mondros Mütarekesi’nden sonra beraberindeki subaylar ile birlikte İtalyan kuvvetlerine teslim olmuş ve elimizdeki kitabın ilk bölümünde esir bir Türk subayının Kuzey Afrika’daki yaşadıklarını anlatmıştır. 1919 Eylül’ünde İstanbul’a dönen İhsan Aksoley kitabın ikinci bölümünde İstanbul’da kurdukları gizli bir teşkilat ile Anadolu’ya insan, silah ve malzeme kaçırdığını, kimliğinin deşifre olması üzerine Anadolu’ya geçişini kısacası Milli Mücadele döneminde yaşananları, göze alınan riskleri verilen zorlu mücadeleyi anlatmaktadır.
Bir sabah bölük kumandanım odama girdi.
– Her İzan (bana İhsan diyemezdi) dedi, çok uzak bir yere gidiyorsunuz. Buna ben sebep olduğum için pek üzgünüm.
– Sevincimden iskemleden fırladım ve:
– Nereye Her Havtman? (Yüzbaşı efendi).
– Çok uzak bir yere. Yanınıza çok az eşya ve çok az kitap alabileceksiniz.
– Erzurum’a mı?
– Hayır.
– Bağdat’a mı?
– Hayır.
– Galiçya’ya mı?
– Hayır. Daha uzak bir yere. Bir Alman denizaltı gemisiyle önce Kuzey Afrika’ya, oradan da deve ile Fizan’a gidip, Fizan’da bir telsiz telgraf istasyonu kuracaksınız…
İhsan Ahsoley hatıralarında Kuleli’de başlayan askerlik serüvenini, gencecik bir subay olarak Enver Paşa’nın emriyle Fizan’a gidişini, Türk Alman ilişkilerini, I. Cihan Harbi’nde Afrika cephesini, muhabere tesislerini nasıl kurduklarını anlatıyor. Fizan’da verdikleri kahramanca mücadeleyi, yerli halkla irtibatlarını, teslim olmama azimlerine rağmen esir düşmelerini, işgal altındaki İstanbul’a hüzünlü dönüşünü, akabinde de Milli Mücadele’ye destek vermek için dahil olduğu gizli teşkilatı, Anadolu’ya insan ve mühimmat sevkiyatı gibi nefes kesen faaliyetlerini, kimliğinin ortaya çıkması ile Anadolu’ya geçişini yalın, akıcı ve öyküsel bir dille gözler önüne seriyor.
Bir cevap yazın